KÖPEK DAVRANIŞLARI

Köpek Irkları

Canidae Ailesi

Hesperocyoninae

Borophaginae 40 milyon yıl önce Kuzey Amerika

Caninae

Canidae Alt Ailesi

Canis cins

Çizgili çakal (C. Adustus)

Altın çakal (C. Aureus)

Kara sırtlı çakal (C. Mesomelas)

Kızıl kurt (C. Rufus)

Habeş kurdu (C. Simensis)

Kır kurdu (Canis latrans)

Boz kurt (Canis lupus)

Köpek (C. lupus familiaris)

100 000 yıl önce Asya da köpekler kurtlardan ayrıldılar.
15 000 yıl önce doğu Asya da evcilleştirildiler. 
Avcı toplayıcılar tarafından Bozkurttan evcilleştirildiler.
İlk evcil hayvanlardır.
Morfolojik ve davranışsal çeşitlilik çok fazladır.

Köpeklerde Davranış Gelişimi

Neonatal dönem
Geçiş dönemi
Sosyalizasyon dönemi
Gençlik (juvenil) dönemi
Erişkinlik dönemi

Neonatal Periyot

0-2 hafta arası
Uyuma ve emme
Anneye bağımlılar
Dokunsal ve kokusal uyaranlara yanıt verirler
Hareket etme yetenekleri sınırlı Yavaş emekleme ve kafa sallama
Vokalizasyonlar Viyaklama ve sızlanma
Vücut ısısı düzenlemesi iyi değil

Geçiş Dönemi

13 ile 18-20. günler arasıdır.
Motor yeteneklerin gelişimi Yürüme, eliminasyon
Oyunlar ve kuyruk sallama
Vokalizasyonlar (herhangi bir nesneye anlam yüklemeden, içerisinde bulunulan duruma göre özel, konuşmaya göre çok daha basit ve yüzeysel sesler) çeşitlenir.

Sosyalizasyon Dönemi

3-12. haftalar arası dönemi kapsar.
Korkunun ve agresyonun ilk işaretleri görülür.
Sosyal davranış gelişir Aktiviteleri koordine etme,
Aile üyelerine ve insanlara olan sosyal bağlantı gerçekleşir.

Gençlik Dönemi

12. haftadan seksüel olgunluğa kadar geçen süreyi kapsamaktadır.
Temel davranışlar oluşmuştur.
Motor yetenekler gelişmeye devam eder.
6-14 aylar arasında seksüel olgunluk
Seksüel ve agresif davranışlar
Erkek köpeklerde ayağını kaldırarak ürinasyon (işaretleme)
Cinsiyete bağlı olmaksızın sosyal rütbe için kavgalar başlar

Davranış oluşumunda 3 sistem rol alır:

Algısal
Motor
Merkezi sistemler

Merkezi Sistem

Duyusal enformasyon Motor Aktivite

Duyusal Sistem

3. haftanın sonunda gelişimi tamamlanır. Köpek davranışları:

Görme

En iyi düşük ışıkta, şafak ve akşam karanlığında
En iyi düşük ışıkta, şafak ve akşam karanlığında
Detayları, karmaşık şekil-modelleri ve renkli uyarıları algılamakta iyi değillerdir
Avlanma davranışlarında ve iletişimde önemlidir

Duyma

Kulaklar ses kaynağına yönlendirilir
Dış kulak ses dalgalarını kulak kanalına gönderir
Ses kaynağının yerini insanlardan daha iyi belirlerler
Avlanma davranışları için önemlidir

Vokalizasyonlar

Ağlama, sızlanma, mızmızlanma gibi infantil vokalizasyonları
Uluma (Sürünün diğer üyeleriyle iletişim kurmak ve bölgesini belirtmek amaçlıdır.) Köpeklerde sahibinin yokluğunda görülür.
Agresif hırlama
Edilgen sızlanma
Bölge savunma havlaması

Koklama

Birden fazla duysal sistem
Normal kokuları algılayan reseptörler
Vomeronazal organa ait reseptörler
Türe özel kokuları (feromonlar) algılarlar
Seksüel davranışların oluşumunda önemlidir
Kokunun geldiği yönün bulunması
Koku alma duyuları çok güçlüdür, bireysel kokuları tanırlar
İdrarla ve dışkıyla işaretleme
Köpeğin cinsiyeti ve rütbesi hakkında bilgi edinirler

Tat Alma

5 reseptör var: tatlı, tuzlu, acı, ekşi, umami
Yiyeceğin seçimi ve zararlı yiyeceklerden kaçınma

Ağrı-Acı Duyusu

Köpek ırkına göre ağrı-acı hissetme eşiği değişir.
Stresli durumlarda endorfinlerin salınması sonucunda eşik yükselir.

Sosyal Davranışlar

Kurtlar mükemmel derecede sosyal hayvanlardır.
İletişimde pek çok yüz mimiği ve vücut duruşu kullanırlar.
Köpeklerde ise evcilleştirmeyle birlikte iletişim farklılaşmıştır
Vokalizasyonlar köpeklerde kurtlara göre daha gelişmiştir
Sürü halinde yaşarlar ve sürüdeki bireylerle işbirliği yaparlar.
İnsanlarla iletişim kurmakta, vücut dillerini okumakta oldukça duyarlıdırlar.

Sosyal Oyun

Sosyal hayatın temel kuralları öğrenilir.

Hangi şiddette ısırılabilir,
Hangi sertlikte etkileşime girilebilir,
Anlaşmazlıklar nasıl çözülür.
Dominant ve edilgen roller denenir.
Oyun sırasında adil olma duygusunu da öğrenirler.

İletişim Becerileri

Öğrenilen davranışlardır.

Özellikle vokalizasyonlardaki çeşitlilik göze çarpar.

Gruplanma

Gruplar çiftler, aileler ya da sürüler halinde olabilir.

Sürü büyüklüğü sosyal faktörler ve gıda kaynaklarına göre değişir.

Bağlanma davranışı İnsanlardakinden daha güçlü ve uzun sürelidir.

Ebeveynlik

Yavruların bakımı erkek ve dişi tarafından gerçekleştirilir.

Diğer sürü üyeleri de yardım eder.

Sosyal Öğrenme (türdeşler arasında)

Sosyal davranışlar,

Avlanma becerileri,

Beslenme davranışları.

Sosyal Haklar ve Dominans Hiyerarşisi

Agonistik karşılaşmalar

Vücut büyüklüğü, cinsiyet, ırk, dominant hayvanın sürüden ayrılması

Dominant hayvanlar yavrulara da dominant

Yavrunun burnunun ısırılması

Yavrunun dominant hayvanın burnunu yalaması

Kafasını dominant hayvanın yüzünün önüne yaslaması

Köpek ırkları arasında farklılık

Sosyal hiyerarşinin kurulması,

Sosyal oyun,

Sosyal tolerans

Rakibi yatıştırma, baskılama gibi taktikler görülmeyebilir

Bazı ırklarda (poodle)

Evcilleştirme sırasında türdeşleriyle bir grup içinde yaşama yetenekleri azalmıştır

Grup agresyonu görülebilir.

Sosyal Gelişim

İlk 6 hafta da maksimum, 6 aylığa kadar sosyal oyun görülür

Temas oyunları (ısırma ve dövüş oyunları)

Kovalamaca-Yakalamaca

Köpeklerde oyunlar değişik havlamalarla başlatılır
Bu sürenin sonunda hiyerarşi kurulmuştur, oyunlar agresifleşip ciddi dövüşlere yol açabilir.
8. aydan sonra oyun oynama azalır.

Cinsel Davranışlar

 6-14 aylar arası ergenliğe ulaşırlar, küçük ırklar daha erken ulaşır.
Mevsime bağlı monoöstrus- ilkbahar ve sonbahar
Proöstrus- 9 gün
 Östrus- 4-10 gün
 Metaöstrus  Diöstrus-40-60 gün 
Anöstrus- 6 ay
Dişide ilk siklusta LH, östrodiol seviyeleri düşüktür. 
Dişi köpekler daha seçicidir. 
İdrardaki koku östrusu gösterir.

Annelik-Doğum Davranışları

 Gebelik yaklaşık 60 gün sürer.
 20-30 dak. aralıklarla yavrular doğar. 
Anne göbek kordonunu koparır, zarları yer ve yavruyu temizler.  Yavruları yalama

Yemek için uyarı

Ürinasyon, defakasyonu uyarma

Yavruları yuvaya yönlendirme